Τα δοκίμια που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο εστιάζουν στην πολυσήμαντη σχέση του εβραϊκού ζητήματος, αλλά και των ίδιων των Εβραίων, με τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό και την Επανάσταση του 1821...
When I started dealing with the emigrants of Distomo in America, I did not imagine the extent of the matter, nor that the life and history of each, would be a puzzle that had to be fit piece by piece...
Στην ιδιαίτερα εκτεταμένη ιστοριογραφία για την Επανάσταση του 1821 εμφανίζεται μια αντίφαση: Η καθολική αποδοχή της καθοριστικής συνεισφοράς της Φιλικής Εταιρίας στην προετοιμασία και την έναρξη του επαναστατικού αγώνα συνοδεύεται από την απουσία μιας ολοκληρωμένης κι επιστημονικά τεκμηριωμένης εξιστόρησης της διαδρομής της...
«Ἄδηλος ἡμῖν ἡ ἱστορία τοῦ ἀνδρός», έγραφε ο Γεώργιος Ζαβίρας για τον Ευστάθιο Αθανασίου (1766-1831) στο κατώφλι του 19ου αιώνα, όταν συνέτασσε το πρώτο εγχειρίδιο νεοελληνικής προσωπογραφίας...
Ποιά είναι τα εικονογραφικά πρότυπα των αρχαιοελληνικών παραστάσεων που περιβάλλουν τον τίτλο της Χάρτας; Πώς ο Ρήγας προσάρμοσε τις μορφές των παραστάσεων στις ανάγκες του αγώνα του; Σε ποιά βιβλία και χάρτες τις εντόπισε; Ποιόν χάρτη χρησιμοποίησε ως πρότυπο για την απεικόνιση του ελλαδικού χώρου; Ο Εμμανουήλ Κωνσταντίνος Μιχαήλου μας παρουσιάζει μια πρωτότυπη μελέτη με σκοπό να αναδείξει τα εικονογραφικά πρότυπα, από χάρτες και χαρακτικά, που χρησιμοποίησε ο Ρήγας προκειμένου να δημιουργήσει την επιβλητική σελίδα τίτλου της Χάρτας...
Ο τόμος περιέχει τα Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου για την εποχή, τη ζωή κα το έργο των δύο πρώτων Μαυροκορδάτων, Αλέξανδρου του εξ Απορρήτων και Νικόλαου...
Πώς αντιλαμβάνεται ο Ρήγας την έννοια της πολυεθνικότητας στην εποχή του; Ποιά η λειτουργία του Βαλκανικού στοιχείου στην οντότητα του κράτους του, δεδομένης της ιδιαιτερότητας και της πολυπλοκότητας του χώρου γεωγραφικά, με τις ορεινές κατατμήσεις και τον διαχωρισμό από ποτάμια και πελάγη και τα κατά συνέπεια πολιτικά και πολιτιστικά επακόλουθά τους, αλλά και τα στοιχεία ομοιογένειας, που διαμορφώθηκαν από την αρχαιότητα και στη συνέχεια μέσω της Βυζαντινής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι την εποχή του; Γιατί δεν είναι ουτοπική η συνύπαρξη όλων των Βαλκανικών λαών (συμπεριλαμβανομένων και των Τούρκων) σε ένα πολυεθνικό κράτος στο τέλος του 18ου αιώνα, σύμφωνα με τον Ρήγα; Ποιά μορφή θα έχει το «κράτος» που οραματίζεται, θα είναι «Βαλκανική Συνομοσπονδία» ή «Κράτος χωρίς ομοσπονδιακό χαρακτήρα»; Ο Ρήγας, με έντονες καταβολές ελληνισμού από παιδείας, ζυμωμένος με την έννοια της αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας, με ορίζοντες ανοιχτούς και με αξιακό σύστημα που οικοδομήθηκε στα πλαίσια αυτής της δημοκρατίας, «συναντήθηκε» με το συγκλονιστικό κίνημα του Διαφωτισμού και τη σαρωτική Γαλλική Επανάσταση που επακολούθησε και δε μπορούσε παρά να συνεπαρθεί από τις ιδέες της και να αφιερωθεί ολοκληρωτικά για την εδραίωση των Φυσικών Δικαίων μέσα από την έγερση των λαών ενάντια στην καταπίεση...