H επιστημονική πορεία του καθηγητή Νίκου Κοκοσαλάκη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον πλουραλισμό των θεματικών με τις οποίες καταπιάστηκε και τους τρόπους με τους οποίους τις αντιμετώπισε, θεωρητικά αλλά και εμπειρικά με τις έρευνες που πραγματοποίησε. Πέρα από το ενδιαφέρον για τα νέα γνωστικά αντικείμενα, όπως η Κοινωνιολογία της Θρησκείας, με τα οποία καταπιάστηκε όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, ο ίδιος αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα πνευματικού δημιουργού. Αντιμετώπισε τη ζωή πάντοτε από την ιδεαλιστική της πλευρά και η προσωπικότητά του δομήθηκε πέρα και έξω από εφήμερες και εύκολες πλευρές αναγνώρισης. Παρήγαγε ποσοτικά σημαντικό και πολύπλευρο έργο και ποιοτικά πρωτότυπο και καινοτόμο. Αποτελεί πρότυπο δημιουργού και σεμνού επιστήμονα.