Όλα τα ήξεραν. Φαίνεται απίστευτο πώς δυο άτομα που δεν είχαν ειδωθεί ποτέ τους, ή μια φορά μονάχα, φευγαλέα και σχετικά αδιάφορα, φαίνεται απίστευτο το πώς τώρα γνωρίζονταν με το νι και με το σίγμα και από στήθους. Γνωρίζονταν ολοκληρωτικά. Αν δεν είχαν εξερευνήσει ακόμη κάποιο κελί του άλλου ή καμιά σοφίτα, το έκαναν τώρα παρευθύς και γρήγορα, και εισχωρούσαν ο ένας μέσα στον άλλο οδηγημένοι από μια γνώση αυτόφωτη. […] Και τους ζήλεψα. O σύμβουλος Άιρες, διπλωμάτης, επιστρέφει οριστικά από την Ευρώπη στο Ρίο ντε Ζανέιρο, χήρος και άτεκνος, για να ξεκινήσει τη ζωή του ως συνταξιούχος. Στο ημερολόγιό του καταγράφει και σχολιάζει τη μουντή «νέα ζωή» του, ενώ συγχρόνως παρακολουθεί με πάθος τη ζωή του γηραιού, επίσης άτεκνου ζεύγους των Αγκιάρ. Ειδικά την περίεργη σχέση που αυτό αναπτύσσει με την όμορφη νεαρή χήρα Φιντέλια, προσηλωμένη ακόμη στον νεκρό σύζυγό της, που τόσο αγάπησε, καθώς και με τον φιλόδοξο νεαρό Τριστάου. Με το ίδιο πάθος μελετάει, παράλληλα, ο ήρωας-αφηγητής και το φαινόμενο του έρωτα, στον εαυτό του και στον περίγυρό του. Γράψιμο μελαγχολικό και ειρωνικό, γαλήνιο και διεισδυτικό, με φόντο την ιδιότυπη αστική ζωή των Tροπικών στο Ρίο ντε Ζανέιρο, κατά τη διάρκεια της διετίας (1888-1889) που η Βραζιλία κατάργησε δουλεία και μοναρχία. Το κύκνειο άσμα του μεγαλύτερου συγγραφέα της Βραζιλίας και ενός από τους εκατό σημαντικότερους συγγραφείς της Δύσης, από την Aρχαιότητα έως τη Σύγχρονη εποχή, σύμφωνα με τον Harold Bloom.