Το βιβλίο αυτό μιλάει για την ιστορία μιας περιπετειώδους σχέσης: του έθνους και της ορθοδοξίας. Σε ένα πρώτο επίπεδο πρόκειται για την ιστορία δύο εθνικο-θρησκευτικών σχισμάτων: της ρήξης της ελλαδικής εκκλησίας με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως - από την κήρυξη του Αυτοκέφαλου του 1833 μέχρι τον Τόμο του 1850 - και της σύγκρουσης του Πατριαρχείου με τον βουλγαρισμό, μέχρι την πανηγυρική καταδίκη του αιρετικού φυλετισμού το 1872. Μέσα όμως από την εξιστόρηση αυτών των εκκλησιαστικών σχισμάτων προβάλλουν οι εσωτερικές, ιδεολογικές και πολιτικές διαμάχες που διαπερνούν τη συγκρότηση του νέου ελληνικού έθνους· διαμάχες ανάμεσα στους διαφορετικούς τρόπους που συλλαμβάνει ο καθένας το έθνος, που ορίζει τη θρησκεία και τη γεωγραφία του έθνους, τους φίλους και τους εχθρούς του, την πολιτική του υπόσταση, το "πεπρωμένο" του· διαμάχες ανάμεσα σε διαφορετικούς τρόπους αφήγησης της εθνικής ιστορίας. Έθνος και ορθοδοξία αναδεικνύονται ως δύο ρευστές και έντονα διαφιλονικούμενες έννοιες, σε μια σχέση σίγουρα στενή αλλά και πολυκύμαντη.