Η σκιά, αυτός ο αγγελιοφόρος του σκότους, ξυπνούσε πάντα τον τρόμο και δημιουργούσε μυστήριο -εξακολουθεί και σήμερα να μας προκαλεί έκπληξη και αμηχανία. Παράξενα πράγματι τα καμώματά της: αν και προσκολλημένη στο σώμα είναι αδύνατο να αιχμαλωτιστεί, αυξομοιώνεται, χάνεται και ξαναβρίσκεται παραμένοντας η ίδια, συγχωνεύεται μέσα στη νύχτα, μολονότι αδρανής παράγει αποτελέσματα, παραβιάζει διαρκώς της διαίσθησή μας και γεννάει γλωσσικές συγχύσεις. Οι σπαζοκεφαλιές με πρωταγωνιστή αυτόν το μεταφυσικό πειρατή είναι ατελείωτες. Και πως θα ήταν ένας κόσμος χωρίς σκιές; Ωστόσο, από μία άλλη οπτική, η σκιά στάθηκε το εργαλείο για μια βαθύτερη γνώση. Μας έμαθε τη λογική των εκλείψεων, έδειξε στον Ερατοσθένη τα ουράνια μεγέθη, μέτρησε το χρόνο και το ύψος (αλλά όχι εκείνο των πυραμίδων!), προσδιόρισε τις γεωγραφικές συντεταγμένες, αποκάλυψε στο Γαλιλαίο το πρόσωπο της σελήνης, απέδειξε ότι το φως έχει πεπερασμένη ταχύτητα. Αν η ρώσικη εποχή της αστρονομίας ήταν κυρίως ένα κυνήγι σκιών (ένα παιχνίδι πάνω στην ερμηνεία της σκιάς), η δυτική ζωγραφική, επίσης, από μία άποψη, είναι καρπός της κατανόησης των σκιών (που ταυτίζεται σχεδόν με τη γέννηση της προοπτικής), ενώ πολλά ακόμα πνευματικά κατορθώματα έγιναν εφικτά με τη βοήθεια αυτής της μαύρης και φευγαλέας κηλίδας.