Από τα παιδικά μου χρόνια, τη συμπάθειά μου κέρδιζαν εκείνες οι ομαδοποιήσεις που απευθύνονταν στα πιο απαξιωμένα στρώματα της κοινωνικής ιεραρχίας, μέχρις ότου συνειδητοποίησα ότι ήταν τέτοια η φύση αυτών των ομαδοποιήσεων που δεν άξιζαν καμία συμπάθεια. Η τελευταία που μου ενέπνευσε μια κάποια εμπιστοσύνη ήταν η ισπανική CNT. Επισκέφτηκα για λίγο την Ισπανία –για πολύ λίγο– πριν από τον εμφύλιο πόλεμο, όμως ήταν αρκετό για να νιώσω εκείνη την αγάπη που είναι δύσκολο να μη νιώσει κανείς για εκείνο τον λαό, και είδα στο αναρχικό κίνημα τη φυσική έκφραση του μεγαλείου και των ελαττωμάτων του, των φιλοδοξιών του, λίγο πολύ δικαιολογημένων. Σιμόν Βέιλ Ο πόλεμος, από την ίδια του τη φύση, εξορίζει την οικουμενική αναγνώριση της αξιοπρέπειας της ζωής και της ανθρώπινης προσωπικότητας. Και μπορούμε επίσης να καταλάβουμε γιατί στην Ισπανία τη δεκαετία του ’30, μετά από δεκαετίες σκληρότατης καταπίεσης και μετά από αιώνες κοινωνικής σύγκρουσης που ανάλογή της σχεδόν δεν είχε υπάρξει στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη, ο πόλεμος ανάμεσα στις τάξεις έφτασε σε ένα τέτοιο επίπεδο ώστε να γίνουν αδιάλλακτες οι ψυχές, κάνοντας πολλούς να μη διακρίνουν ανάμεσα σε κοινωνική κατηγορία και άτομο, ανάμεσα σε ατομικό και κοινωνικό ρόλο, αλλά και απελευθερώνοντας μια βία που για πολλούς λόγους μοιάζει αταβιστική, τελετουργική και αιματηρά αποκαλυψιακή. Πιέτρο Αντάμο