Πρόκειται για έναν συλλογικό τόμο, στον οποίο οι συγγραφείς επικεντρώνονται στην ανάλυση της δεκαετίας του 40 μέσα από την κριτική παρουσίαση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας. Παρουσιάζεται κυρίως η εξέλιξη της ιστοριογραφίας αλλά και μαρτυρίες, απομνημονεύματα, καθώς και η λογοτεχνική παραγωγή. Στόχος του βιβλίου είναι η απεικόνιση της εξέλιξης της εικόνας που έχουμε για την περίοδο. Στον τόμο παρουσιάζεται και η ξενόγλωσση βιβλιογραφία (αγγλική, γερμανική, βουλγαρική και γιουγκοσλαβική) που αναφέρεται στη χώρα μας. Στο βιβλίο εξετάζονται επίσης ειδικές πτυχές αυτής της δεκαετίας (το ολοκαύτωμα, η πόλη της Αθήνας, οι πολιτικοί πρόσφυγες, η οικονομία, οι στρατιωτικές συγκρούσεις, οι τοπικές διαστάσεις, κ.ά.).