Τον Φεβρουάριο του 1866 κυκλοφορεί για πρώτη φορά το μυθιστόρημα Η Πάπισσα Ιωάννα που αποτελεί κορυφαίο έργο της πεζογραφίας. Οφείλει την τεράστια απήχησή του στην ίδια την υπόθεση, καθώς και στην αναταραχή που ακολούθησε από την πρώτη κιόλας έκδοση. Η μεσαιωνική ιστορία για τον θηλυκό Πάπα που γέννησε στη μέση του δρόμου προκάλεσε πράγματι σκάνδαλο θρησκευτικό, που οδήγησε στον αφορισμό του συγγραφέα, αλλά και κοινωνικό που είχε όμως ως αποτέλεσμα να εξάψει τη φαντασία του αναγνωστικού κοινού και να κάνει το κείμενο εμπορική επιτυχία. Μέχρι σήμερα η επιστήμη της ιστορίας δεν μπόρεσε να απαντήσει αν η Πάπισσα Ιωάννα είναι πραγματικό ή φανταστικό πρόσωπο, αν τα γεγονότα είναι αληθινά ή πρόκειται απλώς για έναν μύθο. Όπως και να έχει, όμως, είναι σίγουρο ότι πρόκειται για ένα «σκάνδαλο» που δεν έπαψε ποτέ να έχει απήχηση στην κοινωνία, αλλά και να προκαλεί το ενδιαφέρον ιστορικών, λογοτεχνών, θεο­λόγων και καλλιτεχνών.