Στον τόμο αυτόν, τον δεύτερο, καθώς και στον τρίτο, εξετάζω την περίοδο που εκτείνεται από τα αξιοσημείωτα εκείνα χρονικά σημεία ως την υποταγή της Κρήτης στους Τούρκους (1453-1669), μια ενότητα τόσο από πολιτική, όσο και από πολιτιστική άποψη. Κατά την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται η κατάκτηση των ελληνικών χωρών από τους Τούρκους, αν εξαιρέση κανείς τα Επτάνησα, αλλά από τις αρχές ιδίως του 17ου αι. ανακόπτεται η συνεχής υποχώρηση της παιδείας και του πολιτισμού και αρχίζουν να παρουσιάζονται παρήγορα σημάδια οικονομικής και πνευματικής ανόδου, που προοιωνίζουν την αυγή μιας νέας εποχής και οδηγούν στην αφύπνιση και πολιτική ανάταση του ελληνικού έθνους. Ο δεύτερος τόμος, πραγματεύεται συστηματικά, πως αναπτύσσεται και οργανώνεται ο ελληνικός κόσμος μετά την Άλωση, από ποιες χώρες, από ποιες κοινωνικές τάξεις και στρώματα προέρχεται, πως διαφοροποιείται και πως συντίθεται βαθμιαία και διαμορφώνεται στην προεπαναστατική κοινωνία· ή, όπως το δηλώνει ο υπότιτλος, ασχολείται με τις ιστορικές βάσεις της νεοελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)