Τα σύγχρονα ρεύματα της κοινωνιολογίας στην πλειονότητά τους αναλύουν τον κοινωνικό κόσμο με βάση την ιδιαίτερη θεωρητική σύλληψη του κοινωνικού δράστη που το καθένα έχει αναπτύξει. Έτσι, η κοινωνία αναλύεται είτε ως στρατηγική αλληλεπίδραση των δραστών (μεθοδολογικός ατομικισμός), είτε ως δράση φορέων που ενεργούν σ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δεδομένων κοινωνικών θέσεων (κατασκευαστικός ή γενετικός δομισμός), είτε ως δραματολογική παράσταση δρώντων υποκειμένων (συμβολική αλληλεπίδραση) κ.λπ. Η μεθοδολογική διαφοροποίηση των ρευμάτων της κοινωνιολογίας μάς παραπέμπει στον διαφορετικό καθορισμό του αντικειμένου έρευνας, στον ιδιαίτερο τρόπο ανάλυσης των δεδομένων αλλά και στον πλουραλιστικό χαρακτήρα των γνωστικών στόχων. Η κοινωνιολογική γνώση αποτελεί ενοποιητική σύνθεση διαφορετικών ιδεών, μεθόδων, εννοιών κ.λπ., που, ενώ είναι αντιθετικά, εντούτοις αλληλοσυμπληρώνονται, χωρίς να προβάλλουν την αυταπάτη απόλυτων επιστημονικών προτάσεων.