Πρόλογος Αν το μυθιστόρημα ήταν ταινία θα θελα να ξεκινούσε με μια μουσική υπόκρουση, σαν ρέκβιεμ, και να εμφανιζόταν μια μάνα και γιαγιά μαζί σε ένα τοπίο άχρωμο, ασπρόμαυρου φόντου, και η μάνα να κοίταγε στωικά προς το μέρος μου με ένα βλέμμα σμιλευμένο από τις εμπειρίες των ασήκωτων χρόνων, και όμως εκείνη να είναι λεπτή μέσα στο παλιό, μαύρο, μακρύ μέχρι τους αστραγάλους φόρεμά της, και τα μαλλιά της πλεγμένα με τέχνη σε έναν υπέροχο πλοχμό, ριγμένο στη δεξιά μεριά του λαιμού της, να ακουμπά στο πάλλευκο στήθος της που το είδαν μόνο όσοι ήπιαν το γάλα αυτής της γυναίκας, και σαν περάσει απέναντι, να στέκεται βουβή, να παρατηρεί και να σκέφτεται σοφή και ολιγομιλούσα -γιατί αυτό κατάλαβε πως πρέπει να κάνει μόνο-, να παίρνει μια έκφραση και να περιμένει να την ερμηνεύσουν τα παιδιά και τα εγγόνια της. η σοφή αυτή γυναίκα δεν φωνάζει σε κανέναν, αγωνιά και περιμένει. και όταν δει το ορθό, χαμογελά ευτυχισμένη, και στο λάθος σε παίρνει στον κόρφο της και μυρίζεις το άρωμα της μάνας. Έχει δεμένη την ποδιά στη μέση της. ακόμα μας υπηρετεί. Οδυσσέας Στεφάνου