Τα όνειρα και τα οράματα ως διηγηματικές μονάδες που διανθίζουν έργα κάθε λογοτεχνικού είδους, έχουν ιδιαίτερη σημασία, επειδή μπορούν να συνδέουν τον κόσμο του ύπνου και των συμβόλων με αυτόν της εγρήγορσης και της πραγματικότητας. Η ύστερη αρχαιότητα κυρίως κληροδότησε ποικίλα θεωρητικά δοκίμια και εγχειρίδια πρακτικής όσον αφορά τις ονειρολογικές θεωρίες και την ονειροκριτική, τα οποία αρκετοί βυζαντινοί συγγραφείς σχολίασαν και προσάρμοσαν στις αντιλήψεις της εκάστοτε περιόδου. Δεδομένου μάλιστα ότι οι ονειρικές και οραματικές αφηγήσεις, καθώς επίσης και οι αφηγήσεις προφητειών και θεοσημιών, μπορούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ακόμα και σε ιστορικά έργα της βυζαντινής περιόδου, κύριος στόχος της παρούσας μελέτης είναι η συστηματική παρουσίαση και ανάλυση όλων των σχετικών αναφορών στα ιστορικά έργα της ύστερης βυζαντινής εποχής, ώστε να διερευνηθεί αποτελεσματικότερα το κατά πόσο κατά την τελευταία περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας οι ονειρικές και κάθε είδους προφητικές καταγραφές διατήρησαν ή όχι αμετάβλητο το προγενέστερο ονειρολογικό υπόβαθρο και συνέχισαν να ανταποκρίνονται στον φιλοσοφικό και επιστημονικό στοχασμό της εποχής της σύνταξής τους.