Το παρόν έργο πραγματεύεται επιλεκτικώς πατριαρχικά και σταυροπηγιακά μοναστήρια της οθωμανικής περιόδου από την ιστορική διαδρομή των τοπικών Εκκλησιών των επαρχιών Βεροίας και Ναούσης και Κίτρους της Κεντρικής Μακεδονίας. Προσεγγίζει τον θεσμό του πατριαρχικού σταυροπηγίου και διερευνά τα σημαντικότερα γεγονότα και πρόσωπα που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή του στο διάβα της ιστορίας των παρουσιαζόμενων μονών. Ειδικότερα, εξετάζει τις προϋποθέσεις και τα βασικότερα χαρακτηριστικά των προνομίων που αυτές δέχθηκαν και τα οποία ανανεώθηκαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο μέχρι την Απελευθέρωση (1912) των περιοχών από τον οθωμανικό ζυγό. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ιδιάζουσα αυτή θεσμική λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία συμβάλλει τα μέγιστα στην εκκλησιαστική ενότητα.