"Σ αυτό το μυθιστόρημα τα πάντα είναι φανταστικά, εκτός από τον τόπο: ο τόπος είναι αθώος" λέει ο Χάινριχ Μπελ για τις "Γυναίκες σε τοπίο με ποτάμι"....
Ο Δρόμος με τις Φάμπρικες στο Μόντρεϋ στην Καλιφόρνια είν ένα ποίημα, μια βρομισιά, έχει ένα δικό του φως, ένα έντονο χρώμα, είναι κάτι πολύ συνηθισμένο μα κι ένα όνειρο μαζί, μια νοσταλγία....
Κανένας άνθρωπος δεν είναι μόνος του ένα Νησί ακέραιο και ξεχωριστό· κάθε άνθρωπος είναι ένα κομμάτι της Ηπείρου, ένα κομμάτι της ενδοχώρας· αν η θάλασσα πάρει μαζί της ένα σβόλο χώμα, η Ευρώπη λιγοστεύει, σαν να ήταν ένα Ακρωτήρι ή σαν να ήταν ένας Πύργος, φίλων σου ή δικός σου· ο θάνατος του κάθε ανθρώπου με λιγοστεύει, γιατί ανήκω στην Ανθρωπότητα....
Η κάθε πρόοδος μετατοπίζει τα όριά μας λίγο μακρύτερα από συνήθειες που δεν προφτάσαμε ακόμα ν αποκτήσουμε, κι άλλο δεν είμαστε στην πραγματικότητα παρά μετανάστες, που ακόμα δεν μπόρεσαν να θεμελιώσουν μια πατρίδα....
Μυθιστόρημα χαμηλών τόνων και υψηλής τέχνης, η "Αισθηματική Αγωγή" θεωρήθηκε από πολλούς κριτικούς έργο ανώτερο και από τη "Μαντάμ Μποβαρύ" (1857), έργο βγαλμένο κατευθείαν από εργαστήρι μεγάλου ζωγράφου που απεικονίζει πιστά και αισθαντικά μια ολόκληρη εποχή....
Όταν ο διάβολος αποφασίζει να εμφανιστεί στη Μόσχα, με σάρκα και οστά, διαλέγει για την ακολουθία του δύο δαίμονες, μια γυμνή κοπέλα, και μια μεγάλη μαύρη γάτα που μιλάει, περπατάει στα πισινά της πόδια, καπνίζει μόνο πούρα, και καθαρίζει τους λογαριασμούς της μ ένα αυτόματο....