-...

-...

Τ έχεις καημένε κόρακα που σκούζεις και φωνάζεις; Να μη δίψας για αίματα, για τούρκικα κεφάλια; Στο Δερβενάκι πέρασε και σύρε στ Αγιονόρι, που είν ο τόπος δυνατός και το κακό μπογάζι....

Στο Μανιάκι, αφού σκοτώθηκε ο Παπαφλέσσας, παράγγειλε ο Ιμπραήμ να στήσουν ορθό το κουφάρι του, να βάλουν απάνω το κεφάλι μου κ αφού το πλύνουν από τα αίματα έτσι ακουμπισμένο σ ένα δέντρο, πήγε κοντά και το κοίταζε και θαύμαζε....

Ο δοξασμένος ναύαρχος του Εικοσιένα, με τη σιδερένια θέληση, το φοβερό πείσμα και τη μοναδική αταραξία, ήταν τότε 51 χρονών....

Καράβι επαράδερνε μέσ στα βαθυά πελάγη· αστροπελέκι τώκαιγε, βοριάς το κυνηγούσε· χιλιάδες τάφους άνοιγε το κύμα να το φάγη, κάθε στιγμή κινδύνευε κ η νύχτα το ροφούσε....

Χίλιοι τον παν από μπροστά και δυο χιλιάδες πίσω κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμον τον ρωτάει: "Γίνεσαι Τούρκος, Διάκο μου, την πίστι σου ν αλλάξεις; Να προσκυνήσεις το τζαμί, την εκκλησιά ν αφήσεις;" "Πάτε και σεις κ η πίστι σας, μουρτάτες να χαθήτε, εγώ Ρωμιός γεννήθηκα, Ρωμιός θεν αποθάνω"....

Ευρωπαίοι φιλέλληνες και παρατηρητές κατά την ελληνική επανάσταση του 1821 καθώς και ξένοι τεχνοκράτες, που δραστηριοποιούνται μετά τη σύσταση του ελληνικού βασιλείου, όλοι εκείνοι προσκομίζουν στην ιστορική έρευνα ένα τεράστιο πλούτο στοιχείων και πληροφοριών γύρω από την ελληνική πραγματικότητα και το λαό της....

Στον πρώτο τόμο της συγκομιδής πληροφοριών για την Ελλάδα του εθνικού ξεσηκωμού από εξωελληνικές πηγές αξιοποιούνται κείμενα κάθε λογής που αναφέρονται στην περίοδο 1821 - 1822....

[....

Στα ξένα χρονικά και απομνημονεύματα της τελευταίας τριετίας του Αγώνα επισημαίνονται ακόμα πληροφορίες, περιγραφές και άγνωστα στοιχεία για τον εξοντωτικό κατατρεγμό των αμάχων από τους Άραβες εισβολείς, για τις σκλαβαγορές του Μεσολογγίου και της Μεθώνης, για τον λιμό του 1827 - 1828 που αποδεκάτισε τον πληθυσμό, για τους πρωταγωνιστές του Αγώνα, τις τους λαϊκούς ηγέτες και τον Καποδίστρια, για τις αθλιότητες του δημόσιου βίου, για τις πολεμικές συνήθειες και την καθημερινή ζωή....

[....

Η επαναστατική περίοδος 1823 - 1824, που καλύπτεται από αυτό τον τόμο, δεν ξεχωρίζει για τα σπουδαία πολεμικά συμβάντα....

"Τα ονόματά τους δε θα βρεθούν στους επίσημους καταλόγους των τρανών προσώπων που γέμισαν τις σελίδες του Εικοσιένα κι ο ερευνητής που νιάζεται θα μάθει για τη ζωή και τη δράση τους από τα ψίχουλα που θα περιμαζέψει στα περιθώρια της Ιστορίας"....