Το παρόν βιβλίο αναφέρεται στον προβληματισμό και τη σύγχρονη συζήτηση για τις "θετικές διακρίσεις" που διασφαλίζουν την άσκηση μιας εκπαιδευτικής πολιτικής "ίσων ευκαιριών" και την ισότιμη συμμετοχή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία και παρουσιάζει συνοπτικά τα ευρήματα ευρύτερης έρευνας που πραγματοποιήθηκε με την επιστημονική ευθύνη των συγγραφέων από το ΕΚΚΕ. Στο πλαίσιο της διερεύνησης και της προσπάθειας εντοπισμού των "περιοχών" της χώρας (δηλαδή των τόπων) που έχουν τις μεγαλύτερες εκπαιδευτικές ανάγκες και οι οποίες παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά διαρροής και αποτυχίας των μαθητών διαμορφώθηκαν από την ομάδα έργου ειδικοί δείκτες που περιγράφουν και προσδιορίζουν το φαινόμενο της σχολικής διαρροής, της πρόωρης εγκατάλειψης και της σχολικής αποτυχίας. Εξάλλου, ο προσδιορισμός της ειδικής φυσιογνωμίας και ο εντοπισμός των ιδιαιτεροτήτων των ΠΕΠ (Περιοχές Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας) ανά νομό, πραγματοποιείται στη βάση γεωγραφικών, κοινωνικών, οικονομικών και εκπαιδευτικών κριτηρίων. Στη συνέχεια αναλύονται τα δεδομένα που προέκυψαν από τις επιτόπιες διερευνήσεις σε δείγμα σχολικών μονάδων ΠΕΠ. Τέλος, με την αναλυτική καταγραφή της φυσιογνωμίας των Σχολείων όλων των βαθμίδων (δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια) ανά ΠΕΠ, επιχειρείται ο εντοπισμός των ειδικότερων αναγκών και των μεταβλητών (εσωτερικών και εξωτερικών) που διαφοροποιούν τις προϋποθέσεις επιτυχίας ανάμεσα στον μαθητικό πληθυσμό των "υποβαθμισμένων" και των "προνομιούχων" περιοχών και σχολείων προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι εκπαιδευτικές ανισότητες. Όπως αναφέρει η καθηγήτρια Τζέλλα Σκούρα στον πρόλογο του παρόντος τόμου, "τα ευρήματα που προέκυψαν είναι πολύ πλούσια και αποτυπώνουν την εκπαιδευτική πραγματικότητα των δημοτικών - γυμνάσιων - λυκείων της χώρας, ενώ αναδεικνύουν το περιεχόμενο και τη λειτουργία αυτής της ίδιας της διδακτικής πράξης".